Açık Bankacılık (Open Banking) Nedir Ve Finans Dünyasını Nasıl Şekillendiriyor?
Açık bankacılık kavramı en temelinde müşterinin rızası dahilinde bilgilerinin 3. taraf banka ya da kurumlarla paylaşılması sürecini içeriyor. Yeni ürün ya da hizmetin gelişmesinde büyük fırsat olarak görülen bu yaklaşım sayesinde 3. taraf finansal hizmet sağlayıcılar Herhangi bir problem yaşamadan müşterinin finansal bilgisine erişim sağlayabiliyor.
bu sistem kullanılarak genellikle bankalarda hesabı bulunan kullanıcının finansal bilgileri onay alınmak şartı ile paylaşıma açık hale getiriliyor. Bu sistemin sunulmasındaki en büyük avantaj; tüketiciye daha geniş bir perspektifte finansal hizmet verilebiliyor.
Ayrıca dijitalleşme çağında finansal işlemlerin online ortamda daha rahat sürdürülmesini sağlıyor. Açık bankacılık sistemi finans dünyasını olumlu yönde etkiliyor. Örneğin; oluşabilecek herhangi bir ihtiyaca yönelik kişiselleştirilmiş bir finansal çözüm alanı oluşturulabiliyor.
Müşterinin kendi bilgilerini tek bir banka hesabı üzerinden online ortamda bir uygulama kullanarak görüntülemesi mümkün oluyor. Otomatik olarak ay içinde yapılan harcamalar gelir grubuna göre ayrılarak analizi sunuluyor.
Konuya farklı bir açıdan yaklaşalım. Bu hizmet sayesinde rekabet ortamında finansal hizmetin daha yenilikçi hale gelmesi mümkün oluyor. Dijitalde oluşan her türlü sorun daha kolay çözüme ulaşırken maliyetlerde düşürülüyor.
Açık bankacılık sistemi sayesinde finansal hizmetlerin herhangi bir aşamasına daha kolay erişim sağlanabiliyor. Bu sayede daha geniş bir kitleye ulaşılabiliyor. Bu konuya somut bir örnek vermek gerekirse; müşterinin acil şekilde ihtiyaç duyduğu bir krediye daha hızlı ulaşması kolay ve mümkün hale geliyor.
Kullanıcının maliyetini azaltırken gelirini arttıran bir finansal alan oluşuyor. Bankacılık sistemini benimsemiş bir kurum tarafından müşterinin finansal bilgileri düzenli olarak güncelleniyor. Bu sayede kredis skoru güncel haliyle farklı bankalar ya da şirketler tarafından görüntülenebiliyor. Bu durum ileride oluşabilecek maddi ihtiyaç taleplerini daha kolay değerlendirebilmeyi sağlıyor.
Açık Bankacılık Nasıl Çalışır?
Açık bankacılık sistemi kamu ve özel bankaların portföyünde kayıtlı müşterilerin finansal verilerini güvenli şekilde 3. taraf hizmeti sağlayıcısına sunmasıdır. Temelinde sunulan veriler finansal işlemlerin daha hızlı şekilde yapılmasını sağlarken müşteri adına sunulan hizmetlerin seçeneği de daha kaliteli hale getirilir. Açık bankacılık sisteminin işleyiş prensibi en başta müşteri onayını barındırıyor.
Her zaman için rızaya dayalı bir bilgi paylaşımı süreci öne çıkıyor. Müşterinin veriye erişim sağlayabilmesi için sunulan bu izin bir dizi onay sürecini içeriyor. Bu süreçte müşterinin hangi bilgilerine erişim sağlanacağı ayrıntılı şekilde aktarılıyor.
Onay alındıktan sonra müşterinin isteği doğrultusunda bilgilere erişim iptali talep edilebiliyor. Bir sonraki aşamada API’lar daha hızlı veri transferi için kullanıma hazır hale getiriliyor. Verilerin güvenliğini sağlayabilmek adına belirli standartları içeriyor.
Müşterinin her bilgisi değil belirli bilgilerine erişim sağlanabilmesine fırsat sunuyor. Tüm şartlar uygun hale getirildiğinde veriler analiz edilmeye başlanır ve süreçte harcamaların analizinden müşterinin kredi kullanımına uygunluğuna kadar bir portföy oluşturulur.
Yüksek standartlarda korunan bilgilerin gizliliği ve güvenliği dikkate alınarak çift faktörlü kimlik doğrulama sistemi aktif hale getirilir. Sistem tarafından kullanıcıyı doğrulayabilmek amacıyla şifre ile birlikte tek kullanımlık bir doğrulama kodu sunulur.
Açık Bankacılığın Finans Dünyasına Faydaları Nelerdir?
Açık Bankacılık sisteminin finans dünyasına olan en önemli faydası rekabeti artırması ve dijitalleşme yolunda sunmuş olduğu teşviktir. İleride finansal açıdan müşteri deneyimini iyileştirecek bir ortam sunarken kontrollü şekilde paylaşım yapabilmeyi de sağlar.
Müşterinin ihtiyaçlarına yönelik özelleştirilmiş bir hizmet sunulur. Bu sayede bankanın daha hızlı şekilde büyüyebilmesi ve verimli hale gelebilmesi mümkün olur. Bankacılık sistemi kişisel olarak bütçe yönetimini kolaylaştırırken kullanıcının kredi puanını takip edebilmeyi mümkün kılar.
Otomatik olarak birikim hesabı oluşturulur ve 3. taraf sağlayıcı ile daha hızlı iletişime geçilebilir. Konuyu daha da kişiselleştirdiğimizde şöyle bir tablo ile karşılaşmak mümkün;
Bankada portföyü bulunan müşterinin finansal alışkanlıkları göz önüne alınır ve bütçe yönetimini iyileştirmesi için öneriler sunulur. Maddi açıdan o ay nasıl tasarruf edilebilir? Mali olarak birikim hedefine ne kadar sürede ve nasıl ulaşılır? gibi kişiselleştirilmiş bazı bilgiler de sunulur.
Banka müşterisi birden çok hesabı tek bir uygulama üzerinden görüntüleyebilir. Açık bankacılık sistemine uygun olan her banka buna müsaade etmektedir. Herhangi bir bankaya gitmeye gerek kalmadan bankacılık sistemine uygun bankaların, mobil uygulamaları üzerinden 7/24 kredi başvurusunda bulunulabilir. Süreçte daha esnek hale gelinir. Müşteri dijital platform üzerinden portföyünü yönetebilir.
Açık Bankacılık İle Finansal Kuruluşlar Nasıl Para Kazanır?
Açık bankacılık sistemi ile finansal kuruluşlar yeni iş modelleri geliştirerek çok rahat kazanç sağlayabilir. Günümüzde artık geleneksel sistemlerden uzaklaşılması, farklı ve yenilikçi işbirliklerine başvurulması dijital anlamda daha kolay çözüm yolu oluşması da kazanç elde edebilmenin bir yolu olarak görülür.
Bankacılık sistemleri ile finansal kuruluşların para kazanma süreci üçüncü taraf hizmet sağlayıcılarla iletişime geçildiği anda başlar. Tam da bu kısımda API erişimi ücretli olarak sunulur ve bu sayede bankalar doğrudan bir gelir elde edebilir.
Bankalar verileri işledikten sonra 3. taraf şirketlerle iletişime geçip raporlama yapar ve analiz süreci sonucunda satışı gerçekleştirilerek ek gelir elde edilebilir. Bazı uygulamalar bankaların bankacılık hizmetinden faydalanarak skorlama sistemini kullanır.
Bu sayede kredi değerlendirmeleri daha isabetli şekilde gerçekleşir. Kredi sağlayıcı kurumlar bu hizmetten faydalanabilmek için bankalara belirli oranda ödeme yapabilir. Banka müşterisinin harcama alışkanlığı ve finansal birikimine yönelik belirli aralıklarla özel tekliflerle sunulabilir.
Bu teklifler sigorta teklifleri ya da yatırım açısından uygun olabilecek önerilerden oluşur. Bu sayede müşterinin ürün ya da hizmete daha çok rağbet etmesi mümkün olur. Bankanın bireysel teklifleri değerlendiren müşterileri sayesinde satışlarında da artış yaşadığı fark edilebilir.
Kişiselleştirilmiş olarak sunulan bu hizmetlerin banka müşterisini yatırma teşvik etmesi belirli dönemlerde mobil uygulama üzerinden yapılan işlemlerden de banka komisyon elde eder. Bu da ek bir yatırım alanı olarak görülebilir.
Açık Bankacılık Kullanıcıların Verilerini Nasıl Güvence Altına Alır?
Açık bankacılık sistemi kullanıcının verisini beklendiği gibi güvence altına alabilir mi? Kullanıcı verilerini güvence altına alabilmek için teknolojik düzenlemeler dikkate alınır. Burada müşteri verisinin paylaşımı ve işlemsel olarak güvenlik üst düzeyde tutulur.
Bir dizi güvenlik uygulaması sayesinde yetki olmadan kullanıcının verilere erişmesine engel olunur. Bu aşamada verinin doğruluğunu sağlayabilmek ve gizliliği koruyabilmek için de teknolojik bazı önlemler alınır. Çok faktörlü kimlik doğrulama hizmeti bu yöntemlerin başında gelir.
Biyometrik doğrulama olarak adlandırılan yüz tanıma uygulamaları ya da parmak izi ile erişim uygulamaları da bu aşamalı doğrulama yöntemleri arasındadır. API güvenlik protokolü ve şifreleme teknolojisi sayesinde veriler sağlıklı şekilde saklanır ve korumalı hale getirilir.
Bankalar özellikle 3. taraf sağlayıcılar özel verilerin yetkisiz kişiler tarafından okunmasının önüne geçer. Bankacılık hizmetleri sadece gerekli olan anlarda verilerin toplanmasını sağlar ve ancak böyle durumlarda paylaşıma izin verir.
Açık bankacılık sistemlerinde güvenlik denetimleri düzenleyici olarak yapılır. Finansal verilerin güvenli şekilde korunabilmesi için güvenlik sertifikaları da sunulur. Olası siber saldırılara karşı gelişmiş bir güvenlik duvarı oluşturulur. Özellikle kötü niyetli yazılım saldırılarına karşı oluşabilecek açıkların önüne geçilmeye çalışılır.
Açık Bankacılık Düzenlemeleri Nelerdir Ve Bankalar Nasıl Etkilenir?
Açık bankacılık düzenlemeleri en temelinde finansal açıdan verilerin güvenilir şekilde paylaşılması hizmetidir ve bankalar bu süreçte sunmuş olduğu hizmet sayesinde veri yönetimini daha çok tutarlı ve düzenli hale getirir.
Verilerin güvenli şekilde ve kontrollü olarak paylaşılmasını mümkün hale getiren bankacılık düzenlemeleri sayesinde müşteri izni güvenli veri paylaşımı gibi konular şeffaf bir standartta benimsenebilir hale gelir.
Açık bankacılık düzenlemeleri sayesinde finansal hizmetlerde rekabetçi hale gelir. Bankanın iş yapma biçimi ve iş modeline göre de bir değişiklik oluşur. Bankacılık düzenlemeleri ilk kez 2015 yılında AB ülkeleri tarafından kabul edilen bir dizi güvenlik standartlarının tanımını içeriyor.
API tabanlı veri paylaşımını zorunlu hale getiren bu sistemin yanı sıra kişisel verilerin gizliliğini korumak amaçlı müşterilerin verilere erişimi tamamen bankada saklı tutuluyor.
KVK adı verilen kişisel verilerin korunması kanunu kapsamında müşterilerin bilgileri izinsiz olarak paylaşılamıyor. Amerika’daki Bankacılık uygulamalarındaki bu düzenleme tüketici finansal koruma bürosu tarafından gerçekleştiriliyor.
Buradaki en önemli konu belirsel güvenliği sağlarken tüketicinin haklarını da koruyabilmektir. Bankacılık sisteminin bankalar üzerindeki etkileri oldukça önemlidir.
Özellikle şeffaflık politikası kapsamında paylaşılan verilerin kimlerle paylaşıldığı görüntülenebilir. Bankalar arasında rekabeti tetikler. Teknolojik alt yapıyı geliştiren bir ortam oluşturan açık bankacılık düzenlemesi bankaların daha çok şeffaf ve aynı zamanda müşteri odaklı hizmet sunabilmelerini mümkün hale getirir. Üstelik bu tarz bir hizmet verilirken daha çok kontrollü şekilde sürecin yönetilmesi sağlanır.
Açık Bankacılık Tüketici Deneyimini Nasıl İyileştiriyor?
Bankacılık tüketici deneyimini olumlu yönde geliştirir. Finansal açıdan daha iyi seçenekler sunarken şeffaf bir politika benimseyebilmeyi de mümkün hale getirir. Müşteri finansal verilere erişim izni verildiğinde 3. taraf finansal uygulamalar daha esnek ve kontrollü hale gelir.
Bankacılık uygulaması müşterinin finansal yapısına ve harcama alışkanlıklarına göre de öneriler sunar. Bireysel olarak hizmet geliştirmeyi sağlayan bir altyapı oluşturur. Banka ve kredi kartı işlemleri analiz edilir.
Tasarruf önerileri sunulur. En uygun olana yatırım yapabilme fırsatı gösterilir. Kredi süreci daha kolay hale gelir. Kredi başvurusu sırasında hesap bilgileri ve gelir kaynakları da tek bir platform üzerinden görüntülenebilir.
Harcamaların düzenli olarak takip edilmesi ödemelerin tek bir yerden görüntülenmesi ve gelir gider dengesinin rahat şekilde yönetilebilmesi için de önemli bir adım olarak görülmektedir.
Açık Bankacılık İle Bireysel Ve KOBİ’ler Nasıl Avantaj Sağlar?
Açık bankacılık sistemi ile bireysel ve KOBİ’ler pek çok avantaj elde eder. Kullanıcının finansal açıdan yönetimini kolaylaştırabilmek ve maliyetlerini düşürebilmek için farklı fırsatlar öne çıkarılır.
Finansal açıdan daha şeffaf ve krediye erişilebilir bir ortam sunulur. Konuya bireysel kullanıcı açısından yaklaşacak olursak; öncelikle bütçe yönetimi daha kolay hale gelir ve gider dengesi kontrollü şekilde sürdürülebilir.
Harcama alışkanlıkları düzenli olarak gözden geçirilebilir. Bireysel kullanıcının acil durumlarda talep etmiş olduğu kredi daha hızlı şekilde hesaba aktarılabilir. Kullanıcı finansal ürünleri rahatlıkla karşılaştırabilir hale gelir.
Bireysel açıdan kullanıcının daha güvenli ve hızlı şekilde ödeme yapabilmesi mümkün hale gelirken 7/24 erişim sağlanabilecek para transferi işlemleri daha hızlı ve güvenli şekilde gerçekleşir.
Aynı konuya KOBİ’ler açısından yaklaşalım. Bankacılık uygulamalarının KOBİ’lere sunmuş olduğu en büyük avantaj kolay ve hızlı şekilde krediye erişim sağlanmasıdır. Kredinin değerlendirme süreci de bu sayede hızlanır.
KOBİ’ler tüm banka hesaplarında ve finansal işlemlerini tek bir sistem üzerinden görüntüleyebilir. KOBİ’lerin müşteriden ödeme alma süreci ya da tedarikçi ödeme yapma süreci daha hızlı hale gelir.
Finansal açıdan işletmenin krediye veya ticari kartlara ulaşması da daha avantajlı hale gelir. Bu sayede en uygun seçenek tercih edilerek maliyetler azaltılır.
Açık Bankacılık İle Geleneksel Bankacılık Arasındaki Farklar Nelerdir?
Açık bankacılık ile geleneksel bankacılık arasında belirgin farklar bulunur. Temel açıdan konuya yaklaşıldığında müşteri deneyiminden güvenlik konusuna kadar her alanda bir hakimiyet yer alır.
Bankacılık uygulaması esasında merkezi ve daha yenilikçi bir sistemken geleneksel bankacılık daha çok geri kalmış bir standart yaklaşımı içerir. Bankacılık sistemlerinde veri paylaşımı 3.taraf uygulamalarla sağlanır. Şeffaf bir politika izlenir.
Geleneksel bankacılık hizmetlerinde ise verilerin 3. şahıslarla paylaşılması daha sınırlıdır. Bu sebeple yeni nesil finansal seçeneklere ulaşmak daha da zor hale gelir. Açık bankacılık sistemini benimseyen bankalar dijital odaklı bir sistem izler.
Bu sayede online ortam üzerinden bankaya gitmeye gerek kalmadan tüm işlemler 7/24 takip edilebilir. Ancak geleneksel bankacılık sistemlerinde işlem süreci daha uzun olur. Genellikle bankaya gitmek gerekir. Kredi veya kredi kartı başvuru süreçleri de daha zor hale gelir.
Açık Bankacılık İle Finansal Hizmetler Sektöründe Yeni İş Modelleri Nelerdir?
Açık bankacılık ile finansal hizmetler sektöründe yeni iş modelleri geleneksel sistemlerin dışında ekosistemi de destekleyecek bir dönüşüm sürecinden oluşur. Bankacılık teriminin sektöre dahil olması ile birlikte daha çok ortaya çıkan yeni iş modelleri arasında ilk sırada Fintech iş modeli yer alıyor.
Bu modelde geleneksel bankacılık sistemleri yerine daha hızlı kredi hizmetlerine ulaşma fırsatı sunan bir altyapı kullanılıyor. Yenilikçi sigorta modeli sayesinde sigorta şirketleri banka müşterilerinin verilerine daha hızlı şekilde ulaşabiliyor ve bu sayede kullanıcının ihtiyacına yönelik en uygun teklif öne çıkıyor. Hibrit iş modelinde bankaların var olan müşteri portföyünü daha da genişletmesi mümkün hale gelir.
Açık Bankacılık Hangi Ülkelerde Daha Yaygın Ve Başarılıdır?
Açık bankacılık dünya genelinde artık popüler hale gelmiş bir sistemdir. Özellikle son yıllarda Avrupa’da, Asya’da, Kuzey Amerika’da ve Pasifik bölgelerinde sıklıkla kullanılır. Bankacılık hizmetlerinin daha yoğun şekilde kullanıldığı ve başarı elde edilen ülkeler arasında ilk sırada Birleşik Krallık geliyor.
2018 yılında ilk kez uygulamaya alınan bu sistem sayesinde Birleşik Krallık’ta hizmet veren pek çok Fintech şirketi harcama analizinden kredi onayına kadar finansal sürecin daha kolay yönetilebilmesini sağlıyor.
Kanada’da bu süreçte bankacılık uygulamasını kullanarak belirli bir başarı elde edebilmiş ülkeler arasında yer alıyor. Kanada’da Fintech şirketleri özellikle son yıllarda kullanıcıya kaliteli bir çözüm hizmeti sunuyor ve bu alanda daha iyileşmeyi mümkün hale getiriyor.
Güney Kore açık bankacılık sistemi üzerinde yaptığı teşviklerle daha çok öne çıkar. Güney Kore 2020 yılı itibarıyla ilk kez bu sistemi benimsemiştir. Bir diğer örnek ise Brezilya’dan verilebilir. Bankacılık sistemini ve bu alandaki düzenlemeleri ilk kez 2021 yılında kullanmaya başlayan Brezilya’da hızla büyüyen ekosistemle birlikte finansal hizmetlere erişmek daha kolay hale geliyor.
Amerika Birleşik Devletleri açık bankacılık düzenlemelerini kullanan ülkeler arasında yer alıyor. Özellikle Yodlee, Plaid gibi şirketler kullanıcının finansal açıdan verilerine daha güvenilir bir ortamda erişmesini sağlayacak sistemleri öne çıkararak pek çok banka ile entegre bir hizmet alınması mümkün hale getiriyor.
Liste epey uzun… Brezilya’dan Güney Kore’ye, Yeni Zelanda’dan ABD’ye kadar hemen her ülke bankacılık sistemi yaygın olarak kullanıyor ve bu alanda elde etmiş olduğu başarıyı da sunmuş olduğu kaliteli hizmet anlayışı ile gözler önüne seriyor.
Bir sonraki yazıda görüşmek üzere,
Anıl UZUN