Etik ve Sürdürülebilir Yatırımların Önemi
Etik ve sürdürülebilir yatırımın önemini açıklayabilmek için etik yatırım ve sürdürülebilir yatırım nedir? kavramlarına hakim olmak gerekir. Etik yatırım ekonomi dilinde yatırımın çevresel ve sosyal değerlere uyumlu şekilde yapıldığı bir yaklaşım tarzını ifade eder.
Yatırımcılar için önemli olan finansal getiriyi belli bir planlama ile ortaya koyarken topluma ve çevreye etkilerini de hesap edebilmektir. Ancak bu sayede etik olan bir yatırım geleceğe dönük sürdürülebilir hale getirilebilir.
Etik ve sürdürülebilir yatırım prensibi ile hareket eden bir birey daha çok çevre ve sosyal alanı tarafından nasıl görülüyor? sorusuna odaklanır. Bu anlamda yatırımını planlarken ve geleceğe dönük bir sistem oluştururken ben merkezcilikten çıkarak daha çok toplumu ve çevreyi öne çıkarır.
Birey burada sorgulamaya gider. Yaptığım yatırım toplumun ileriye dönük kalkınmasını sağlıyor mu? Ne kadar etik? Kurumsal yapılanmalara ve sosyal adalet kavramına ne kadar uyumlu? Hem çevrenin hem ekosistemin faydasına mı? sorularının yanıt aranır.
Bu yönde peki neler yapılabilir? Etik ve sürdürülebilir kavramları birbiriyle bağlantılıdır. Etik olan bir şeyin ancak sürdürülebilir olduğu düşünen yatırımcı bu anlamda sürdürülebilir yatırımlara yönelir. Örneğin iklim değişikliği ile mücadele kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarını daha çok yatırım yapılabilir.
Enerjide verimliliğin desteklediği firmalar ve projeler bu yatırımcı için daha çok önemlidir. Konuya farklı bir açıdan yaklaşalım.
Sosyal açıdan insanlığın gelişmesi ve toplulukların birleşmesi amacıyla öne çıkarılmış her türlü konu yatırımcının temel prensibini oluşturur. Her zaman için sosyal adalet anlayışı ile örtüşen ve adil bir toplumun var olabilmesi için bir katkı sunabilmek değerlidir.
Etik Yatırım Nedir ve Neden Önemlidir?
Etik yatırım kavramı yüzyıllar önce ortaya çıkmış bireysellikten daha çok çevreyi, sosyal ortamı ve ekosistemin faydasını öne çıkaran bir yaklaşımdır. Yatırımcı için önemli olan yatırım yaparken çevresel ve sosyal etkilerini de hesaba katmaktır. Amaç sadece yüksek kazançlar sağlayarak bireysel zenginlik makamına erişmek değildir.
Bu kişilerin daha çok benimsedikleri konu topluma ne kadar faydalı olabilirim? Çevredeki olumsuz etkileri nasıl minimize edebilirim? üzerine planlama yapmaktır. Etik yatırımda tam da bu noktada öne çıkan bir kavramdır. Peki neden bu kadar önemli?
Sanatsal eşitsizliğin kaldırıldığı ve adilane bir toplum anlayışının benimsendiği bir ortamda etik yatırımın değeri nedir? konuya daha geniş bir çerçeveden yaklaşıldığında etik yatırımın temelinde; sosyal sorumlulukları yerine getirme ve bu anlamda tüm işlerini şekillendirme stratejisine dayanır.
Her zaman için yatırımcı toplumun standartlarına uygun olarak hareket edebilmeyi önemser. Sürdürülebilir her türlü kaynağın sağlıklı şekilde yönetilebilmesi amacıyla temiz bir çevre, sağlıklı bir ekosistem fikri ile öne çıkan tüm teknolojik yatırımlar desteklenir.
Esasında bu tarz bir yaklaşımla yatırım yapmaya başlayan bir bireyin toplum içindeki başarısı kişisel portföyüne de yansır. Riskler azalır. Uzun vadede kar elde edebilme potansiyeli de gelişir. Kurumsal olarak bir itibar oluşur. Şirketin kurumsal imajını da kuvvetlendirir.
Sürdürülebilir Yatırım Stratejileri Nelerdir?
Sürdürülebilir yatırım fikri ile hareket eden bir yatırımcının finansal getiri noktasında bazı stratejileri benimsemesi oldukça doğaldır. Sürdürülebilir yatırım stratejileri arasında ilk sırada var olan pozisyonu korumayı sağlayacak her türlü önlemi alabilmek için tüm negatifliklerin dışlanmasıdır.
Belirli sektörlere yönelik set konulur ve bu sayede doğa ile dost sürdürülebilir bir yatırım elde edilebilir. Sağlıksız ve çevreye zarar verebilecek her türlü sektörden arındıktan sonra bu kez sürdürülebilir, çevre ve ekosistemle uyumlu şirketlere yönelim başlar.
Alkol veya silah üretimi yapan bir sektörden uzaklaşan yatırımcı bu süreçte kendini yenilenebilir enerjinin öne çıktığı, temiz teknoloji fikrinin benimsendiği firmalarda bulur. Çevreyi koruyan ve sosyal sorumluluk fikri ile hareket eden her türlü hizmet alanı yatırımcının hedefindedir.
Amaç sürdürülebilir fikri benimseyerek ortaya atılan her türlü düşünceyi kucaklayabilmektir.
ESG Kriterleri Nedir ve Nasıl Değerlendirilir?
ESG kriterleri kavramını anlayabilmek için temelde bu kelimelerin açılımına hakim olmak gerekir. Sırasıyla baş harfleri Environmental, Social ve Governance kelimelerine denk gelen bu ifade Türkçe karşılığı “Çevresel, Sosyal ve Yönetişimsel” faktörlere denk gelir.
Bir şirketin sürdürülebilir performansını kaydedebilmek için bu 3 temel madde önemlidir. Konuya biraz daha detaylı yaklaşalım. ESG kriterleri arasında ilk sırada yer alan Environmental Türkçe karşılığı “Çevresel Faktörler” esasında iklim değişikliğine, doğal kaynakların korunmasına, enerji verimliliğine ve karbon ayak izinin desteklenmesine imkan sunar.
Bu kriterlerin ikinci sırasında yer alan “Sosyal” kavramı içerisinde toplumsal olarak bütünlüğü ve birleştiriciliği ifade eden, toplumsal sağlığı ve güvenliği önceleyen bir kavramdır. Çalışanın hakkını savunur. İnsanları ayrıştırmadan bütünleştirir.
Son kriter ise “Yönetiişimseldir” Bu kelimenin kapsadığı en geniş alanda kurumsal bir yönetim planı şeffaf ve herkesin katılabileceği güvenilir bir ortam. Toplumdaki usulsüzlükleri tartışabilmeyi ve bu konuda önlem alabilmeyi sağlayan bir yönü vardır.
Uzun vadede strateji planında yönetişimsel kriteri öne çıkar. ESG kriterleri değerlendirilirken kendi içinde puanlama stratejisi ile derecelendirme sistemi kullanılır.
Yeşil Tahviller ve Sürdürülebilir Fonlar Nelerdir?
Yeşil tahvil kavramı doğaya, çevreye ve iklime faydalı olabilme bilinciyle sürdürülebilir yaşama katkı sağlayan tüm projeleri içine alan bir kavramdır. Bu projelere dönük finansman ihtiyacı yeşil tahviller ile gerçekleştirilir.
Yeşil tahvil kavramı ile aynı anlama denk gelen sürdürülebilir fon kavramı ESG kriterlerine tamamen uygundur. Topluma ve çevreye değer veren şirketlerin hisselerine yatırım yapma amacı güdülür.
Bu sebeple ekosistemin yeşil denge bakış açısıyla sürdürülebilir projelerine finansman desteği arayanlar yeşil tahviller ve sürdürülebilir kaynaklar aracılığı ile maddi kaynak oluşturabilir.
Yeşil tahvillerde genellikle yenilenebilir enerji projelerine büyük bir yatırım havuzu yer alır. Yeşil tahvillerin ihraç süreci devletler veya finansal kurumlar tarafından tamamlanır. Genellikle sürdürülebilir bir yaşam bilinciyle hareket eden yatırımcıların tercih ettikleri bir alandır.
Yeşil tahviller karşısında yer alan sürdürülebilir fonlar daha çok sosyal ve çevresel faktörleri göz önüne alarak hareket eder. Tamamen ESG kriterlerine uygundur.
Sosyal Sorumluluk Yatırımları Nelerdir?
Sosyal sorumluluk yatırımları yaşam kalitesini daha işlevsel hale getirebilmek, bireyin çalışma yaşantısında veya aile birliğini oluşturduğu toplum içerisinde kültürel, ekonomik ve sosyal açıdan gelişimini sağlamak bilinci ile hareket eden bir sorumluluk alanıdır.
Burada amaç bireysel yatırımcının geleceğe dönük planladığı zenginlik hedefinden daha çok çevresel etkilere odaklandığı bir süreci içerir. Her zaman için etik ve sürdürülebilir değerlerle uyumlu olan projelere önem verilir.
Sosyal sorumluluk yatırımları dendiğinde ilk olarak akla toplumsal gelişimi öne çıkaran ve iyileşmeyi önceleyen eğitim, sağlık gibi alanlar geliyor. Bireyin kendini geliştirerek toplumda yeniden işe yarar bir faaliyette bulunacak seviyeye gelmesini ve yaşamsal standartlarını daha kaliteli hale getirmesini sağlayan projelerin desteklendiği bir yatırım alanıdır.
Yalnızca toplumsal iyileşme değil çevrenin gelişmesi ve sürdürülebilir kaynakların korunaklı hale gelebilmesi için de kullanılan yatırım alanıdır. Enerji verimliliğini öne çıkarmak, atıkların geri dönüşümüne katkı sunmak, güneş, rüzgar gibi yenilebilir enerji kaynaklarına yönelimi arttırarak fosil yakıtlara olan güçlü bağı tamamen kırabilmek amaçlı olarak yapılan yatırımlardır.
Bir sonraki yazıda görüşmek üzere,
Anıl UZUN