Finans Dünyasında Etki Yatırımının Geleceği Nedir?
Finans dünyasında etki yatırımının geleceğini gözlemleyebilmek için etki yatırımı kavramını öncelikle bilmek gerekir. Yatırım sırasında kar etmekten daha çok sosyal ya da çevresel olarak pozitif etki oluşturma amaçlı olarak kullanılan etki yatırımı marka imajını korumayı hedefler.
Türkiye’de sıklıkla kullanılan etki yatırımı modeli sosyal fayda kavramını temel alarak geliştirilen bazı stratejileri içerir. Oldukça yeni bir yatırım modeli olan etki yatırımı aslında bugüne ve geleceğe dair yatırım yapmanın kıymetini öne çıkaran bir görev üstlenir.
Bu tanımlardan yola çıkarak finans dünyasında etki yatırımın geleceği nedir? Sorusunu yanıtlamak gerekirse birden çok faktör sebep olarak gösterilebilir. Öncelikle yalnızca kurumsal yatırımcı değil bireysel yatırımcının da kaynaklara erişmesini sağlayacak bir rol üstlenir. Var olan yatırımın daha geniş kitlelere ulaşması için değerlidir.
Teknolojik ilerleme ile birlikte etki yatırımına erişmek daha kolay hale gelmiştir. Bu sayede yatırımlar daha kolay ölçülebilir. Elde edilecek kar potansiyeli rahatlıkla gözlemlenebilir ve değerlendirme yapılabilir. Şirketler ya da finansal kurumlar açısından değerlendirildiğinde daha çok çevresel sorumluluk bilinci ile hareket ettikleri görülür.
Bu da etki yatırımının piyasadaki önemli şirketler için kıymetli bir kavram olduğunu gösterir. Artan taleple birlikte sosyal çevrenin desteği ile finansal getirilere daha kolay ulaşabilmeyi sağlamıştır.
Etki Yatırımı Finansal Getirileri Sosyal Etkiyle Nasıl Birleştirir?
Etki yatırımın bireysel olarak sunduğu finansal getirirler sosyal faydayı nasıl etkiler? Öncelikle etki yatırımının esas amacının maddi kazançtan ziyade sosyal çevre oluşturmak olduğunu anladık.
Bu yönüyle düşünüldüğünde hem yatırımcı hem de toplum için faydalı olacak bazı finansal getirileri dolaylı yoldan sağladığı söylenebilir. Yatırımcı yalnızca finansal kazanç elde etmek için yola çıkmaz. Toplumda ve bulunduğu çevrede bu yatırımın etkisini de göz önüne alır.
Bu yönüyle düşünüldüğünde çifte kazanç sunacak bir ortam oluşturan etki yatırımı finansal getirileri ile birlikte bir araya geldiğinde sosyal çevrede sektörel odaklanmayı arttırdığı rahatlıkla söylenebilir. Örneğin sağlık, eğitim ya da yenilenebilir enerji alanlarında daha kolay yatırım etkisi oluşturmayı sağlar.
Bu açıdan finansal ve toplumsal olarak sektöre katkı sunmanın bir yolu olarak görülebilir. Sürdürülebilirlik açısından değerlendirildiğinde daha çok uzun vadede kabul edilebilir yatırımları tetiklediği bilinmelidir. Sosyal etkiyi birleştirme çabası ile toplumda oluşacak eşitsizliği azaltarak olumlu bir değişiklik ortaya koymayı hedefler.
Etki Yatırımında Kilit Sektörler Ve Temalar Nelerdir?
Etki yatırımında esas kilit faktör nedir? sorusunu yanıtlayabilmek için bulunulan sosyal ve çevresel etkiyi göz önüne almak gerekir. Potansiyelde var olan bir sektörün yatırımcı tarafından sürdürülebilir bir odakla gelişebilmesi için finansal getirinin de arttırılması kıymetlidir.
Öte yandan bu durumu teşvik edecek toplumsal katkılarda göz ardı edilmemelidir. Peki bu yönde etki yatırımı teşvik edecek kilit sektörler veya temalar bulunur mu?
Bu konuya net şekilde şu yanıt verilebilir; günümüz çağında daha çok kıymetli hale gelen eğitim, sağlık başta olmak üzere yenilenebilir enerji kaynaklarına olan ilgi artıyor.
Bu yöneliş etki yatırımı ile bir araya geldiğinde kaliteli bir sentez oluşturularak bazı kilit sektörlerde farkını öne koyabiliyor. Etki yatırımı dendiğinde öne çıkan kilit sektörler arasında çevreyi korumayı ve sürdürülebilir bir geleceği hedefleyen her türlü yatırım alanı düşünülebilir.
Doğal yaşamın korunması, sera gazı emisyonunun azaltılması gibi farklı teşvikler akla gelir. Etki yatırımı dendiğinde ilk olarak dikkat çeken tema sağlıklı, sürdürülebilir bir gelecek yenilenebilir enerjiye yöneliştir.
Rüzgar, hidroelektrik enerji veya güneş gibi farklı yenilenebilir enerji kaynaklarının yatırıma dönüştürüldüğü bir dönemde olunduğu söylenebilir. Bu yönüyle özellikle iklim krizinin yaşandığı bir zamanda iklimsel değişikliklerle mücadele anlamında etki yatırımı önemli bir rol üstlenir.
Yatırımcılar Yatırımların Sosyal Ve Çevresel Etkisini Nasıl Ölçebilir?
Yatırımcının yatırımını değerlendirdiği alanda sosyal ve çevresel etkileri ölçebileceği bazı araçlar bulunur. Kullanılacak farklı yöntem ve araçlar özellikle bulunan çevredeki kapasiteyi net olarak anlamayı sağlayacaktır. Bu sayede bugünden yola çıkarak gelecekte daha istikrarlı ve kararlı bir adım atabilmeyi mümkün hale getirir.
Yatırımcının yatırımı sırasında bulunduğu sosyal ve çevresel etkiyi ölçebilmek için kullandığı yöntemler arasında ilk sırada raporlama teknikleri sayılabilir.
Kurum ya da kuruluşun bulunduğu sosyal çevredeki etkisini anlayabileceği resmi raporlar oluşturulabilir. Bu raporlar detaylı analiz edilerek yatırımın performansı net şekilde gözlemlenebilir. Bir başka yöntem ise etki metrikleri ve göstergeleridir.
Özellikle enerji sektöründe açığa çıkan değişimi ve istihdam sürecini net olarak görebilmeyi sağlayan ölçülebilir göstergeler oldukları söylenebilir.
Perakende Yatırımcılar İçin Etki Yatırımı Fonları Ve Platformları Var Mı?
Sektörde perakende yatırımcı pozisyonunda olan bir kişinin etki yatırımı fonları ya da platformları bulunduğu söylenebilir. Özellikle fon alım satımında öne çıkan bu platformlar hem bireysel hem de kurumsal yatırımcı için değerlidir.
Çevresel etki oluşturmak amacıyla kullanılabilir yeni yatırım alanları sağlarken bulunduğu sosyal çevrede etkiyi arttırabilmek için kullanılabilecek fonlar arasında etki yatırımı fonu örnek verilebilir.
Farklı sektörlerin farklı temalarına yönelik çevresel bir etki oluşturma amaçlı yatırım yapılan fonlardır. Öte yandan bu amaçla yola çıkanların tercih edebilecekleri sosyal yatırım uygulamaları da bulunur.
Perakende yatırımcının mobil uygulamaları üzerinden şirketlere yatırım yapabilmesi günümüzde daha kolaydır. Küçük miktarlarda alım yapılarak yatırımın yönü sosyal açıdan katkı sağlanabilecek bir sorumluluk projesine evrilebilir.
Etki Yatırımında Düzenleme Ve Raporlama Standartları Nelerdir?
Etki yatırımının düzenlenmesi ve raporlanmasında belirli standartlar bulunur. Yatırımcının sosyal ortamını ölçebilmesini, karşılaştırma yaparak değerlendirmesini sağlayacak düzenleme ve raporlama standartları arasında şunlar sıralanabilir:
- IRIS (Etki Yatırımı Raporlama ve Değerlendirme Sistemi)
- GRI (Küresel Raporlama İnisiyatifi)
- SDG (Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri)
Etki yatırımı denildiğinde ilk olarak akla gelecek düzenleme ve raporlama standartları içerisinde daha çok dünyaya açılabilmeyi hedefleyenlerin tercih ettikleri küresel raporlama inisiyatifi örnek olarak verilebilir. Şirketin çevresel, sosyal ya da ekonomik performansını daha net şekilde anlayabilmeyi sağlayacak raporlama sistemidir.
Yatırımcı bu sayede şirketlerin etki yatırım performansını rahatlıkla değerlendirebilir. Tüm bu süreçte düzenleme ve raporlama standartları aslında hedeflenen yatırım alanına yönelik daha çok şeffaf ve gözlemlenebilir bir ortam oluşturur. Bu sayede yatırımcının başlangıçta yola çıkış amacını unutmayarak bilinçli ve etkili kararlar alabilmesini de sağlar.
Konuyu daha etkili aktarabilmek için bir örnek daha vermek gerekirse; sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin bakış açısına göz atılabilir. Birleşmiş Milletler tarafından desteklenen ve belirlenen 17 farklı sürdürülebilir kalkınma hedefi bulunur.
Etki yatırımındaki faydası yatırımcının küresel hedeflerle uyumlu bir portföy oluşturmasını sağlar. Yatırıma yönelik yapılan analiz ve değerlendirme tamamen küresel hedeflerle uyumlu ölçekte gerçekleştirilir.
Bir sonraki yazıda görüşmek üzere,
Anıl UZUN