Para Birimi Değişim Oranlarını Anlamak

Para günlük ticaretimizde ve alışverişlerimizde kullandığınız temel bir araçtır. Günümüzde ortaya çıkan ekonomik koşullar nedeniyle bulunduğumuz bölgenin para birimini kullanmak ve o para ile işlemler yapmak zorundayız. Bu nedenle para birimlerini ve özelliklerini anlamak oldukça önemlidir. Ülkeler arasındaki ekonomik ve kültürel farklar nedeniyle para birimi konusunda da önemli değişiklikler söz konusudur. Dünya üzerinde yer alan ülkeler farklı ekonomik güç özelliklerine ve kültürel yapılara sahipler. Bu farklılıklar nedeniyle tüm ülkeleri kendilerine özgü para birimlerine sahip olduğunu ve farklı semboller kullandığını söyleyebiliriz. Ancak bir ülkenin para birimi uluslararası ticarette nasıl bir konumdadır, sorusunun cevabı oldukça önemlidir. Bir ülkenin para biriminin uluslararası anlamda kabul ediliyor ve kullanılıyor olması değer açısından önemli bir göstergedir.

Dünya üzerinde yer alan farklı ülkelerin kentlerine özgü para birimlerine sahip olması oldukça doğaldır. Para birimleri ülke sınırları içerisinde ticaretin ve alışverişin yürümesini sağlar. Ancak ülkelerin para biriminin dünya ekonomisi üzerinde bir göstergesi söz konusudur. Ülkenin kullandığı para birimi diğer dünya ülkeleri arasında önemli bir değerde olabilir. Ya da tam tersi olacak şekilde bir ülkenin kullandığı para birimi diğer ülkelere kıyasla oldukça değersiz olabilir. Ülkeler arasındaki para birimi değişim oranları özellikle paranın değeri konusunda önemli bir fikir sunmaktadır. Para biriminin dünya üzerindeki yaygın paralardan sürekli aşağı doğru bir konuma gitmesi o ülke hakkında da önemli bir fikir verebilir. Özellikle son dönemde böyle bir sorun yaşandıysa ülkede bir ekonomik krizin varlığından ya da önemli sorunlardan bahsedilebilir.

Farklı Para Birimleri Ve Kurlar

Dünya üzerindeki yer alan ülkeler arasındaki ekonomik farklılıklar nedeniyle para birimlerinin değer ölçüleri de oldukça farklıdır. Dünyada yer alan para birimleri günümüzde birbiri ile takas edilebilecek niteliktedir. Ancak paraların değerini küresel ölçekteki önemi belirler. Bir para birimi diğer para karşısında değer kaybettiği zaman para birimi özelinde bir sorundan bahsedebiliriz. Paralar arasındaki oransal farklılığın oluşmasında ise kurlar etkili olur. Döviz kuru olarak ifade edilebilecek bu oranlar sayesinde paraların dönüşümü sağlanmaktadır. Bir para biriminin dünya üzerindeki değerinin değişmesiyle birlikte döviz kuru üzerinde de değişimler meydana gelebilir. Günümüzde gelişmekte olan ya da geri kalmış ülkelerin pek çoğu en değersiz para birimlerine sahiptir. Bu ülkelere dolar yada euro gibi dövizlerle gidildiğinde önemli ölçüde para takası yapılabiliyor. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde döviz kurları arasında açılan makas nedeniyle pek çok kişi döviz kazanmanın yolunu aramaktadır.

Dünya üzerinde yer alan farklı para birimleri küresel anlamda ne kadar çok kullanılırsa Değeri o oranda artabilir. Ancak bir paranın değeri üzerinde yalnızca yoğun şekilde kullanılması etkili değildir. Aynı zamanda bu para biriminin kullanıldığı ülkedeki ekonomik ve siyasi politikalar önemli bir etken olarak gösterilebilir. Gelişmekte olan ülkelerde kullanılan para birimleri genellikle enflasyon kaynaklı olarak da önemli oranda değerini yitirir. Bu nedenle para birimi değişim oranları da sürekli bir şekilde güncellenir.  Bir ülkede dövizler ve para birimlerinin fiyatları yüksek seviyelerde düşüş ve yükseliş yaşıyorsa önemli bir sorundan bahsedilebilir. Bu ülkede benimsenen mevcut ekonomik politikalar para birimleri değişimi üzerinde olumsuz bir etki yaratır. Ayrıca diğer dünya ülkelerinin bu ülkeye ve para birimine olan güveni de sarsılır. Bu nedenle bir ülke para biriminin değerini korumak ve arttırmak istiyorsa iyi ekonomi politikaları geliştirmekle işe başlayabilir. Ayrıca ülkede fiyat istikrarını sağlayarak mevcut para biriminin değer kaybetmesinin önüne geçebilir. Bu uygulamalar yapılmadığında ülkelerin halkı da kendi para birimine güvenmez hale gelir. Bu sonuç nedeniyle ülkenin para birimi daha çok değer kaybetmeye devam eder.

Para Birimini Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Para birimleri dünyada yer alan gelişmelerden başlayarak ülkedeki temel politikalardan ve üretim süreçlerinden etkilenir. Bir para birimi ülkenin içerisinde bulunduğu siyasi durum ve olaylar nedeniyle etkilenerek değeri değişir. Dünya üzerindeki farklı para birimleri üzerinde kısa süreli spekülatif hareketler gözlenebilir. Ancak uzun süre devam eden spekülatif hareketler para biriminin üzerinde önemli ölçüde politika sorunlarının olduğunu gösterir. Ülkelerin benimsemiş olduğu ekonomi politikaları, ülkeler arasındaki ticaret ve iletişim, aynı zamanda ülkelerin taşıdığı riskler gibi etmenler para birimini doğrudan etkiler. Bu nedenle bir para birimini değerlendirirken küresel şartlarla birlikte bölgesel koşulları da dikkate almak doğru olacaktır. İşte, para birimi üzerinde etkili olan faktörler şu şekildedir:

Yüksek Enflasyon

Bir ülkede enflasyon yükseldiğinde fiyatların genel seyri yukarıya doğru çıkar. Yüksek enflasyon nedeniyle daha önceden düşük fiyatla erişilebilen bir ürüne şu anda erişilemez. O ürüne ulaşmak için mevcut para birimiyle daha fazla ödeme yapmanız gerekir. Enflasyon nedeniyle bir ülkenin para birimi önemli ölçüde değer kaybeder. Enflasyonun etkileri nedeniyle bir ülkedeki yerli malların fiyatı artar. Aynı zamanda da yabancı para birimleri karşısında da değerini azaltır. Bu nedenle ülkenin enflasyona yönelik farklı çözümler bulmaya çalışması para birimi üzerinde olumlu etki gösterecektir.

Faiz Oranı

Faiz oranı bir para biriminin değeri üzerinde doğrudan etkili bir faktördür. Faiz temel anlamda para birimine olan talebi oransal bir şekilde gösterir. Bu nedenle faiz oranı yüksek olan bir para birimi düşük para birimi karşısında daha değerli konumdadır. Ayrıca yüksek faiz oranları pek çok yatırımcı açısından daha çok kazanç gibi bir anlamı da ifade eder. Bu nedenle faiz yükseldikçe para birimine olan talep de olumlu yönde yükselecektir. Faiz oranının yükselmesi para biriminin değer kazanması konusunda önemli bir etkendir. Ancak tek başına faiz oranının yüksek olması para birimi üzerinde yeterli etkiyi göstermez. Çünkü enflasyon, kurlar ile faiz oranları bir ilişki içerisindedir. Bir ülkede enflasyon oranı yükseldikçe faizin para birimine sağladığı avantaj önemli ölçüde azalır.

Cari Açıklar

Cari açık bir ülkenin yabancı ülkelerle yaptığı mal ve hizmet ticareti dengesini ifade eder. Cari açık ödemeler dengesi tablosunda yer alır ve fazla olması durumu önemli bir olumsuzluğu yansıtır. Cari açık yaşanması nedeniyle ülke ihracattan daha az kazanırken önemli ölçüde ithalat yapmaktadır. Cari açık yaşanması durumu bir ülkenin döviz harcamasının yüksek olduğunu da göstermektedir. Bu nedenle cari açık yaşayan bir ülke döviz talebi içerisinde bulunacağından para birimleri değer kaybeder.

Kamu Borçları

Bir ülkenin yüksek kamu borçlarına sahip olması özellikle yabancı yatırımların olumsuz etkilenmesine neden olur. Ayrıca kamu borcunun yüksek olması enflasyonu olumsuz yönde etkiler. Devlet ise kamu borçlarını kapatmak için para basma yolunu tercih edebilir. Para asma tercih edilirse yine enflasyon artacağından mevcut para birimi değer kaybetmeye devam eder. Bu durum ise para birimleri değişim oranları üzerinde en önemli etkenlerden birisi haline gelir. 

Bir sonraki yazıda görüşmek üzere,

Anıl UZUN