Sınır Ötesi Dijital Bankacılık Uluslararası Finansın Geleceği Mi?

Yeni dijital teknolojiler, son yıllarda finansal hizmet ve ödemeler üzerinde oldukça önemli değişikler yaratmıştır. Günümüzde banka hesaplarına artık akıllı telefonlar üzerinden erişilebiliyor. Çevrimiçi olarak çevrimiçi alışveriş yapılabiliyor.

Anında nakit transferi gerçekleştirilebiliyor. Çağımızdaki yeni tüketim alışkanlıkları ve her geçen gün artan küreselleşme, ucuz ve sınır ötesi ödeme taleplerini öne çıkarıyor. Bunun yanı sıra dijitalleşme ve yeni ödeme sistemleri verimli, uygun fiyat ve kapsayıcı bir hale getirilmiştir.

IPS (Anında ödeme sistemleri) son kullanıcılar ile birlikte düzenleyici kurumlara önemli faydalar sağlıyor. Finansal devrimin ön sıralarında yer alan bu ödeme sistemleri gelişmekte olan ülkelerin yanı sıra gelişmiş ülkelerinde dijital ekonomilerini güçlendiriyor. Böylelikle dünya çapında benimsenerek önemli oranda büyüme kaydetmiştir.

Gelişime açık olan teknolojilerinden faydalanarak, bu teknolojiler ile gerek iki para birimi düzeyinde, gerekse çoklu CBDC düzeyinde veya birden fazla ülkeden oluşan konsorsiyumlarda sorunsuz bir şekilde entegre olarak küresel ve birbirine bağlı ödeme sistemlerine temel oluşturabilir.

Bu durum sadece işletmeler ve finans kuruluşları için fayda sağlamakla kalmıyor, göçmen işçilerin küçük ve orta ölçekli işletmelerin ve dünyanın her yerinde yer alan bireylerin küresel ekonomiye katılmasını sağlıyor. 

Küresel İşlemlerde Sınır Ötesi Dijital Bankacılığın Avantajları Nelerdir?

sınır ötesi dijital bankacılık

Cross-border payments (Sınır ötesi ödemeler) ülkeler için daha ucuz, hızlı ve kolay bir şekilde erişilebilir hale getirilmesi ile gelişmekte olan piyasalar ve gelişmeye müsait ekonomilerde yer alan işletmeler ve bireylere büyük faydalar sağlıyor.

Son yıllarda sermayenin, göç akımlarının ve ticaretin küreselleşmesi ile sınır ötesi ödemelerde önemli ölçüde artış görülmüştür. Küresel ödemelerin 2023 yılında 190 trilyon dolar düzeyinde olması 2030 yılı için ise 290 trilyon dolar olması bekleniyor. 

Bu kadar göz alıcı büyümeye ön ayak olan sistem, sınır ötesi ödemelerde hala fahiş derecede pahalı olması ve yavaş kalması, savunmasız durumda olanları da geride bırakıyor. Yurtiçi ödemeler anlık ve dijital olarak gerçekleşirken, sınır ötesi ödemelerde henüz dijital teknolojilerin gücünden faydalanılamıyor.

Yurt içi ödemelerde dijital imkân ile anlık gerçekleşirken, sınır ötesi ödemelerde bu henüz dijital teknolojilere fazla dökülmedi. Uluslararası ödemeler için ücretler oldukça yüksek olup, ödemelerin alıcıya ulaşması da birkaç günü bulabiliyor. Bu durum çözülmesi öncelikli sorunlar arasında yer alıyor. 

Olumsuz yönlerinin yanı sıra avantaj olarak birçok noktada ön plana çıkabiliyor. 

  • Elektronik para birimlerinde işlem süreci hızlanıyor.
  • Dijital para birimlerinde maliyet azalıyor.
  • Dijital para biriminde şüpheler ortadan kalkarak güvenli sorunlarını çözümüne imkân sağlıyor.
  • Dijital para teknolojisi ile muhasebe ve kayıt işlemleri otomatik hale geliyor.
  • Günlük kullanıcılar, tüccar ve ihraç yapan firmalar için zaman ve maliyet tasarrufu sağlanıyor.
  • Uluslararası transferler daha ucuz şekilde yapılabiliyor
  • 7/24 ulaşılabilir olma
  • Bankada hesabı olmayan kişiler de kullanabiliyor.
  • Fiziksel yönden imalat süreci gerektirmiyor.

Sınır Ötesi Dijital Bankacılık Platformları Döviz Değişimini Nasıl Yönetiyor?

Mevduat sahipleri döviz kuru ile tercih ettiği para biriminin farklı ülke para birimine kıyasla oluşan değeridir. Serbest piyasada gerçekleştirilen ikili işlemler TL’nin diğer para birimleri üzerinden gösterildiği değer olarak ifade edilir.

Farklı para birimlerinin anlık değerleri, dijital ortamlarda rahat bir şekilde takip edilebilir. Otomatik hesaplama araçları ile aynı anda farklı para birimlerini değerleri görülebilir. 

Serbest piyasalarda yer alan döviz kurları, kullanıcıların farklı ülkeler ile yapmış oldukları ticaretin neticesinde farklı para birimi kullanımı ortamı sağlanır. Online döviz alım satım süreçlerinde bir ülke para biriminin döviz piyasası üzerinde yer alan farklı ülkenin döviz kullanımını gerekli kılar.

Yatırım yönetim şirketleri, özel döviz büroları ve bankalar ile bu işlemler gerçekleştirilebilir. Bunun yanı sıra farklı özelliklere sahip araçları bir arada barındıran, pratik kullanım imkanı tanıyan ve kullanıcılarına döviz işlemlerinde esnek seçenekler sunan bankaların internet şubeleri ya da uygulamaları da tercih edilen platformların başında yer alıyor.

Sınır Ötesi Bankacılıkta Düzenleme Ve Uyum Zorlukları Nelerdir?

Sınır ötesi bankacılık için uyum zorluklarının giderilmesi adına, sınır ötesi ödemelerin iyileştirmesi, gerek kamu açısından gerekse özel sektör açısından ortak çabaların birlikte yürütülmesi sonucunda giderilebilir.

Ortak çaba gerektiren düzenleme ve uyum zorlukları karmaşık bir sorundur. Uluslararası Ödemeler Bankası, Finansal İstikrar Kurulu ili birlikte Piyasa Altyapıları Komitesi, sınır ötesi ödemelerin iyileştirmesi noktasında birlikte çalışarak sektör temsilcileri ve otoriteler ile aktif iletişim içinde yer alıyor. 

Gerçekleştirilecek bu tür çabalar, düşük maliyetli, şeffaf, erişimi kolay ve anında sınır ötesi ödemelerine imkân tanıyacak şekilde gerçekleşmesi, hızlı ödeme sistemleri ağının önünü açacaktır. Uzak gibi görünen bu görüşün gerçeğe dönüştürülmesi ile gelişmekte olan piyasalar ve gelişmekte olan ekonomiler için büyük fayda sağlamanın yanı sıra kişi ve işletmelere de büyük fayda sağlayacaktır.

2022 yılına kadar olan toplam hacim 30 trilyon USD değerinde iken, beklenen sınır ötesi ödemeler, hem bankalar hem de fintech ve hightech firmalar için radara girmiştir.  Yoğun aracılık hizmetinin önemli olduğu sınır ötesi ödemeler, ülkeler arasında mevcut altyapı ve kanuni düzenlemelerin farklı olmasından dolayı riskli ve pahalı işlemlerdir.

Bunun yanı sıra sınır ötesi ödemelerde, merkez bankaları kendi yetki alanlarında güvenilir taraf olarak hareket ederken, küresel ödemeler bazında güvenilir bir kuruluş olarak görülmemektedir. 

Blockchain Teknolojisi Sınır Ötesi Dijital Bankacılıkta Hangi Rolü Oynuyor?

sınır ötesi dijital banka

Farklı sektörlerde farklı sorunlara çözüm üreten blockchain teknolojisi, sorun çözme noktasında yoluna devam ediyor. Fakat bu teknolojinin çıkışı bir finans sektörü elemanı olarak çok farklı sektörlerde rahat bir şekilde kullanılabiliyor. Uzun zamandır gündemde olan ve klişe haline gelmiş olan blockchain teknolojisi bankacılık sektörüne farklı bir anlayış getirerek bankacılık sektörünü değiştirmiştir.

Yapılan son araştırmalar, bankaların %90’ından fazlası blockchain teknolojisine yatırım yapıyor. Bu teknoloji ise başka finans sektörü olmak üzere bankacılık sektörünü de değiştirecek. 

Dijital formda yer alan veri ya da dosya için kullanılan dijital varlık kavramı son yıllarda oldukça fazla kişinin ve işletmelerin operasyonlarını sanal ortama taşınmasına neden oldu. Dolayısı ile yaygın kullanım alanı bulunan dijital teknolojiler, dijital ekonomi, dijital para kullanımlarının da artmasına olanak tanımıştır.

Dijital para birimleri toplumun para hakkındaki düşüncelerini tamamı ile değiştirmiş, sınır ötesi bankacılık işlemlerine kadar yöneltmiştir. Teknolojilerin büyümesi ve gelişmesi fiziksel para birimlerine olan ilgiyi yavaş yavaş azalıyor. İlerleyen zamanlarda dijital para birimlerinin kullanımı yaygınlaşarak uluslararası yani sınır ötesi dijital bankacılığa da etki etmesi bekleniyor. 

Sınır Ötesi Dijital Bankacılık Hizmetleri Güvenli Ve Güvenilir Mi?

Günümüzde finans dünyasında yaşanan teknolojik gelişmeler, birçok sektörün ilerisinde olmasına rağmen istenilen seviyede olmadığı görülmektedir. Yaşanan bazı sorunların çözülmemiş olması bunu göstergesi olarak öne çıkıyor.

Bu sorunların başında uluslararası para transferi, geçmişe yönelik daha verimli olmasına rağmen, arada aracı kurumların mevcut olması nedeni ile maliyetli ve yavaş sürecin öne çıkmasına neden oluyor. Blockchain teknolojisi ile bu durum hala maliyetli ve çok yavaş bir süreçte cereyan ediyor. 

Kredi puanlarının hesaplanması bireyler için kritik bir veri durumunda. Bundan dolayı bu verilerin daha duyarlı bir şekilde işlenmesi, büyük veri havuzlarının öne çıkması arzu ediliyor. Bu durum blockchain teknolojisi ile test edildiğinde geleneksel bankalara nazaran iyi performans sergilendiği göze çarpıyor. 

Kayıt tutma sisteminde değiştirme imkânının olmaması, akıllı sözleşmelere kemik oluşturması nedeni ile blockchain teknolojisi gerek bankacılık gerek se finans sektörü için verimliliği artıracak bir durumdur. 

Bir sonraki yazıda görüşmek üzere,

Anıl UZUN