Tedarik Zinciri Finansmanında Blockchain’in Rolü Nedir?

Teknolojide yaşanan hızlı gelişmeler tedarik zincirinin daha verimli bir şekilde çalışması için beklentileri beraberinde getirmiştir. Bu beklentilere blok zincirinin tedarik zincirine uygulanması ile cevap verileceği düşünülüyor.

Tedarik zincirinin finansmanında etkin olan ürünün doğru bir şekilde, zamanında ve mümkün olduğu kadar düşük bir maliyetle gerçekleşmesidir. Buna ilave olarak ürün hakkında sunulacak bilgilerin güvenilir bilgi olması kullanıcı açısından önemlidir.

Fakat hedefleri verimli bir şekilde sağlamak tedarik sağlayıcılar tarafından her geçen gün zorlaşmakta. Küreselleşen dünya düzeni günden güne uluslararası rekabeti ve dış kaynak kullanımını her geçen gün arttırıyor. 

Ürün veya hizmetin hammadde halinden son tüketiciye ulaşmasına kadar geçen tüm süreçlerin yönetimini tedarik zinciri sağlar. Tedarikçiler bu süreçte üretim merkezleri, depo, dağıtım merkezi ve perakendeciler gibi birçok paydaşlar ile iletişim içerisinde bulunur.

Bu sürecin etkili bir biçimde yönetilmesi, maliyetleri minimize etmekte ve müşteri memnuniyetini arttırmaya yardımcı olarak avantaj sağlar. Bu nedenden dolayı şirketler bu alanda da rekabet içerisinde yer alır. 

Blockchain Tedarik Zincirlerinde Şeffaflığı Ve İzlenebilirliği Nasıl Geliştirir?

Ürün ya da bileşenlerin, imalatçı noktasından son tüketiciye varıncaya kadar hareketlerin takibini gerçekleştirir. Bu süreçteki amaç, müşteriye de dahil ederek süreçteki hareketlerin takibinin gerçekleştirilmesidir.

Tüm paydaşların ürün ile ilgili olan verilere kolay bir şekilde ulaşmasını sağlamaktır. Bu sayede tedarik zincirinde iyileştirme ve güçlendirme yapılır. Uzun süredir tedarik zinciri ile ilgili süreçleri dışarıdan temin eden firmalar maliyetlerini daha iyi yöneten ve özellikle asıl işine odaklanan firmalar, zamanla tedarik süreçlerindeki otoritesini kaybetmiştir.

Ortaya çıkan teknolojik gelişmeler ile bilgiye ulaşım kolaylaşmış fakat temin edilen bilgiler firmalar açısından yetersiz kalmıştır. Zira ürünün tedarik sürecinde otoritesini sağlayan firmaların dışında, son tüketici de bu bilgilerden faydalanmak istiyor. 

Tedarik zincirinde gerçekleşen her işlem ve onun değeri, sisteme giriş yaparak erişim  sağlayan her kullanıcı tarafından görülebilir. Blok zincirinde yer alan her düğüm, bu düğümler kullanıcı olarak tanımlanır. Kullanıcıyı tanımlayan 30 dan fazla karakterli alfanumerik adrese sahip olur.

Bu aşamada kullanıcılar kimliklerini başkalarına kanıtlamayı tercih edebilmelerinin yanı sıra anonim olarak da kalmayı tercih edebilirler. Kullanılan takma isimler ile kullanıcılar blok zincirinde isimsiz kalabilir ve gerçek kimliklerini saklayabilirler. 

Tedarik Zinciri Finansmanında Blockchain Kullanmanın Avantajları Nelerdir?

Dünya genelinde büyük bir trend yakalayan blockchain teknolojisi 4.sanayi devriminin merkezinde yer alıyor. Blockchain teknolojisi sunmuş olduğu avantajlar ile birçok kişinin ilgisini çekiyor.

Her ne kadar blockchain teknolojisinde bir takım kısıtlamalar olsa da bu dezavantajları doğru bir şekilde gidererek sorunların çözümü gerçekleştirilebilir. Zincirde yer alan verilerin korunması, standartların değiştirilmesi, enerji verimliliği gibi olarak çeşitlendirilebilir. 

Ortaya çıkan bu teknik sınırlar sistemin işleyişini senaryolara ve uygulama stratejilerine bağlı olarak değişebilmektedir. Bu sınırlar az belirgin hale getirilebilir.

Sistemde yer alan açık anahtar ile özel anahtar yer alır. Kullanıcıların varlıklara ulaşmaları için özel anahtarlara ihtiyaç duyar. Özel anahtarın kaybedilmesi paranın kaybedilmesi anlamına gelir. 

Ağ teknolojilerinde yaşanan gelişmeler, çevrimiçi dünyasında öne çıkan güvenlik sorunları blockchain sistemlerinde de yer alıyor. Bunların başında siber saldırılar başı çekiyor.

Ağ denetimlerinde öne çıkan siber saldırı sonucu kötü niyetli bireylerin eline geçmesi durumunda, işlemlerin sıralanması değiştirilebiliyor. Bazı işlemlerde ise kasıtlı olarak işlem dışı bırakılabiliyor. 

Akıllı Sözleşmeler Tedarik Zinciri Finansal İşlemlerini Nasıl Otomatikleştirebilir?

Her akılı sözleşmenin altında bir blok zincir teknolojisi yatar. Akılı sözleşmelerin anlaşılması için blok zincir teknolojisinin kavranması gerekir. Kavram ilk kez 2008 yılından ortaya atılmıştır.

Bu kavramın genel kabul görmüş tanımı ise henüz yapılmamıştır. Bu kavramda şifreleme olmazsa olmaz bir unsur olarak öne çıkıyor. Şifreleme yöntemi kullanılarak birbirine bağlanmış bilgi blokları olarak adlandırılabilir. 

Blok zinciri, paylaşımlı, şifrelenmiş, geri dönüşü olmayan ve bozulma durumu olmayan dağıtık bir bilgi deposu olarak da adlandırılabilir. Kullanıcılar internet yardımı ile gerçekleştirmiş oldukları her işlemleri doğrulayarak saklayan sistemdir.

Bu sistemde yer alan tüm işlemler bloklar halinde tutulur. Bu bloklar birbirine monte edilerek bir zincir halkası oluşturulur. Bundan dolayı güvenilir ve sorgulanabilir bir veri tabanı özelliğini taşır.

Tedarik Zinciri Finansmanı İçin Blockchain’in Uygulanmasında Hangi Zorluklar Var?

Tedarik zinciri finansmanı yönetilirken, izlenebilirlik noktasında sorunlar ile karşılaşabilir. Ortaya çıkan bu sorunların başında yetersiz ekipman, ödenek ve bilgi erişiminde sınırlılık başı çekiyor. Bu noktada gerekli olan düzeltici müdahalelerin yeterince yerine getirilmemesi de ayrı bir sorun olarak ortaya çıkıyor.

Ham maddelerin farklı yerlerden tedarik etme, farklı üretim süreçleri, farklı ülkelerin çeşitli paydaşlar ile çalışması, dağıtım kanalları ve ürünlerin farklı ülkelerden geçmesi faktörleri tedarik zincirini karmaşık bir hale sokuyor.

Ortaya çıkan bu kompleks yapının yanı sıra, belgelerin kayıp olma ihtimali, oluşan güvensizlik duygusu, ortaya çıkan farklı ödeme şekilleri ile birlikte gümrük uygulamalarındaki sorunlar oluşturuyor. Fakat blok zincir teknolojisi de yer alan tedarik zinciri bu tür sorunlara çözüm sunabilir. 

Tedarik zinciri ile blok zincirde yer alan bileşenlerin optimum hale getirilmesi, operasyonlarda verimliliği artırması, tedarikçi ilişkilerinde güçlendirmenin sağlanması ve müşteri memnuniyetinde artış sağlanması sonucu hedeflere daha kısa sürede ulaşılabilir.

Tedarik sürecinde ortaya çıkan süreçler, hammaddenin farklı bölgelerden tedarik edilmesi, dağıtım kanallarının birden fazla ülkede yer alan paydaşların yer alması, farklı ülkelerden geçmesi, gümrük uygulamalarında farklılıkların ortaya çıkması sistemi oldukça karmaşık bir hale getiriyor.

Bazı ürünlerin birden fazla ülke sınırından geçmesi, gümrük işlemlerinde, fatura ve ödeme süreçlerini, çeşitli kurumlar ile yapılan işlemlerin uzun sürmesi ortaya çıkan sorunlardır. Sürecin karmaşık ve uzun olması nedeni ile işlemler aylarca sürebilir. 

Hangi Başarı Öyküleri Tedarik Zinciri Finansmanında Blockchain’in Etkisini Gösteriyor?

Kullanıcılar tarafından ilgili bireyin verilerinde bozulmalar yaşanmaması veya değiştirilmemesi için, dolandırıcılık içermeyen işlemlerin gerçekleştirilmesi amacı ile dijital imza kullanılır. Geleneksel anlamda işlemler, hükümetler veya banka kuruluşları gibi düzenleyici makamların onayına sunulması gerekir.

Fakat blockchain ile gerçekleşen işlemler, kullanıcıların karşılıklı mutabakatları sonucu gerçekleşir. Sorunsuz bir şekilde, daha güvenli ve daha hızlı işlemler ile gerçekleştirilebilir. 

Elde edilen verilerin ve gerçekleşen işlemlerin kayıtlarının tutulması süreç için önemli bir adımdır. Çoğu zamanlarda bu süreçte yer alan bilgiler şirketler tarafından kendi bünyeleri içinde işlenir. Komisyoncular, avukat veya bankalar üçüncü şahıs olarak iş ile ilgili süreyi, maliyeti, duruma göre her ikisini de arttırabilir.

Fakat blockchain bu uzun süreçleri benimsemez. İşlemlerin daha hızlı bir şekilde gerçekleşmesini sağlayacak, gerek zamandan gerekse nakitten tasarruf imkanı sunar. Bu sayede programlanabilir ve ortaya konulan kriterler sayesinde otomatik sistemler devreye girerek eylemler, olaylar ve ödemeler anında gerçekleşir. 

Birçok kişi bitcoin ile blockchaini karıştırır. Hatta birbirlerinin yerine kullanıldığını iddia eder. Fakat gerçekte böyle bir durum söz konusu değildir. Finans, tedarik zinciri vb. gibi birçok sektörde çeşitli uygulamaları blockchain teknolojisi destekler. Fakat bitcoin ise güvenli olması amacı ile blockchain teknolojisini benimseyen bir para birimi olarak bilinir. 

Bir sonraki yazıda görüşmek üzere,

Anıl UZUN