Yatırım Portföyünü Çeşitlendirmenin Önemi Ve Yolları

Portföy çeşitlendirme kavramını acıkmadan önce, portföyün anlamına bakmak doğru olur. Kişi ya da kurumların gelir elde etmek için elinde tuttuğu yatırım araçlarının toplam değeri olarak ifade edilebilir. Bu yatırım araçları her zaman getiri sağlamayabilir, bazı zamanlarda zarara da sebep olabilir.

Kar veya zararın ne zaman gerçekleşeceği huşunda net bir cevap alınamadığı durumlarda, riski en aza indirmek için portföy çeşitlendirme yöntemi uygulanır. Yatırım çeşitlendirme olarak da adlandırılan bu kavram, riski azaltmak için birden fazla yatırım aracına sermayenin pay edilmesi işlemidir. 

Finansal piyasalarda gerçekleşen işlemlerde, herkes tarafından satın alınmak istenen, spekülatif nedenlerden dolayı fiyatı yükselen yatırım araçları, belli bir süre sonra dengeye gelerek yatırımcıları derin finansal kayıplara uğratır. Portföy çeşitlendirme tam bu sırada yapılır.

Yatırım portföyünde çeşitlendirme yapmak genel olarak çok yüksek getiri sağlamaz. Çeşitlendirme para kaybetmenize engel olamayabilir. Fakat çeşitlendirme yaparak portföyde oluşacak riski yani volatiliteyi düşürebilirsiniz. Baş döndüren inişli çıkışlı fiyatların sayısını ve şiddetini azaltabilirsiniz.

Risk faktörü dünyanın var oluşundan beri var olan bir olgudur. Sürekli olarak da gündemde olacaktır. Hiçbir şekilde risk sıfıra indirgenemez. Fakat en makul seviyeye indirilebilir. Çalışan kişinin sakatlanma riskini en aza indirmek için iş güvenliği kavramı mevcut ise yatırım açısından da aynı durum söz konusudur. Yapılan yatırımlarda riski minimuma indirmenin en iyi yolu portföyde çeşitlendirme yapmaktır.

Yatırım Yaparken Sepet Oluşturma

Sepet yapma diğer bir tabirle portföy çeşitlendirme, yatırım riskini en aza indirmek için likidinizi farklı sınıflardan oluşan yatırım araçlarına yatırım işlemidir. Burada bakış açısı portföy çeşitlendirmeden amaç riski dengelemektir. Portföy çeşitlendirmesi kasıt sadece farklı finansal araçlara yatırım yapmaktan daha öte bir durumdur.

Buradaki önemli olan husus birbiri ile negatif korelasyonun veya düşük seviyedeki pozitif korelasyonu bulunan finansal araçlar ile sepet oluşturmaktır. Yatırım sepetinde yer alan yatırım araçlarının düşük korelasyonda olması, fiyatların aynı yönde hareket etmesini azaltır. 

Tüm likidin tek bir yatarım aracına yatırıldığı var sayılırsa, yatırım aracının performansı iyi gittiği sürece kazanç ta iyi olur. Fakat bazen piyasalar ters yönde de işleyebilir. Keskin bir hareket yatırım aracını riske sokarak erimesine neden olabilir. Farklı türlerden alınacak yatırım araçları çeşitlendirme kriterleri uygulanarak kısa vadede büyük miktarlarda getiri elde edilebilir. Riski yüksek olan yatırım aracının kazancı da yüksek olur. 

Portföy Çeşitlendirmenin Avantajları

Yatırımcılar açısından önemli olan portföy çeşitlendirme, yatırımcısına birçok noktada avantaj sağlar. Temel olarak yatırımcıya sağladığı avantajları şu şekilde sıralayabiliriz. En belirgin avantaj ortaya çıkabilecek riski azaltmaktır. Yatırım araçlarının çeşitlendirmesinde yatan en büyük neden budur.

Yatırım araçlarından biri veya birkaçı belli bir süre düşük performans sergilerken, başka bir yatırım aracı veya araçları iyi bir performans sergileyebilir. Yatırımcı elindeki varlığını tek bir yatırım aracına bağlar ise hem varlık riske atılmış olur hem de olası yatırım getirisini kaçırmış olur. Bundan dolayı yatırım portföyünde olabildiği kadar çeşitlendirme yaparak yatırım gerçekleştirilmeli. 

Bir diğer husus ise, eldeki mevcut sermayeyi korumaktır. Riski sevmeyen, riskten kaçan yatırımcılar ana paraların korumak amacı ile yatırım sermayesini portföyde çeşitlendirme yaparak koruyabilir. Portföyde çeşitlendirme yaparak gelecek kontrol altına alınabilir. 

Portföy Çeşitlendirmenin Nedenleri

Piyasada oluşan şartlar herhangi bir yatırım aracını değerli kılarken, başka bir yatırım aracı için değerini düşürebilir. Bu nedende ötürü fiyatlar ters yönden hareket ederken yatırım araçlarına portföyde yer vererek çeşitlendirmek faydalı olacaktır.

Bu ne anlama geliyor? Portföyde yer alan yatırım aracının fiyatı yükselirken, diğer yatırım aracında artış sağlanıyor ise bu iki yatırım arasında ters ilişki mevcuttur. Bu sayede portföy çeşitlendirme  metodu ile riskler azaltılırken aynı zamanda gelirlerde artış sağlanır. 

Yatırımcı Demografisi Açısından Portföy Çeşitlendirme

Yatırımcı açısından portföy oluştururken, yatırımcının içinde yer aldığı şartlar, portföyde yer alan yatırım araçlarının türü ve bu araçların portföydeki ağırlıkları belirleyici olur. Daha ziyade genç yaştaki mevcut yatırımcılar piyasalarda aktif şekilde işlem yapmaları ve daha riskli yatırım araçlarına yönelmeleri anlaşılabilir durum olarak kabul edilebilir.

Zira kayıplarını karşılamaları için önlerinde uzun zaman aralığı olduğu düşüncesi mevcuttur. Yaşın ilerlemesi ile birlikte piyasada elde edilen tecrübe ile daha pasif bir profil izleyerek daha düşük riskli finansal araçlara yönelirler. Zira ileri yaşlarda gerçekleşebilecek olası kayıplar telafi etmez zorlaşabilir. Farkı nedenlerden dolayı harcamalar farklı alanlara kayabilir. 

Sonuç olarak genç yaştaki yatırımcılar, yüksek miktarlarda kazanç sağlamak için ve gelecekte finansal özgürlüklerini elde etmeleri için agresif motivasyon içine girebilirler. Orta yaşın üzerinde olan yatırımcılar ise, daha düşük sermaye ile hareket edebilir. Hayat tarzında koruma motivasyonu etkin olduğu göze çarpar. Bu durum yatırımcıların portföy çeşitlendirme yönteminde yer alan finansal ürünlerini doğrudan etkiler. 

Portföy Çeşitlendirmede Hangi Yatırım Araçlarına Yer Verilmeli?

Günümüz yatırımcı profili sadece cep telefonlarını kullanarak farklı finansal yatırım araçlarına rahatlıkla ulaşabiliyor. Yatırım hesaplarında yer alan görüntülü konuşma ile kısa sürede işlemler gerçekleşebiliyor. Gelişen teknoloji ile seçeneklerin çokluğu zaman zaman kafa karıştırabilir. Belli bir plan ve strateji ile hareket eden yatırımcılar olumlu sonuçlara ulaşabilir. 

Yatırım yaparken portföy çeşitlendirme yöntemi ile portföy oluştururken hangi yatırım araçlarını ön planda tutmalıyız? Bunlara kısaca göz atmak gerekirse;

• Yurtiçi ve yurtdışı hisse senetleri: Yatırımcısına çok sayıda farklı sektörlerde yer alan işletmelere yatırım yapma imkânı sunar. Kısa vadeli riskli finansal yatırım aracıdır.
• Endeksler: Endeksler veya uluslararası endeksler, hisse senetlerini işlemleri sonucu oluşan endekslerdir. Hisse senetlerinden oluşan portföyün oynaklığını azaltmak adına tercih edilir. Hisse senetlerine nazaran daha yavaş hareket eden varlıklardır. 
• Değerli metaller: Finansal piyasalarda yatırımcılar açısından her zaman değer koruma aracı olarak görülür. Halk arasında güvenli liman olarak adlandırılan altın buna kanıt gösterilebilir. Portföydeki riski azaltmak adına spot piyasada yapılacak bakır, gümüş ve altın gibi benzeri metal yatırımlarına yatırım yapılabilir. 

Değerli metaller değer korumanının yanı sıra, endüstride farkı alanlar için girdisi bulunan kıt kaynaklardır. Bu metalleri çıkarmak ve işlemek hem zor hem de masraflı süreç ister. Bundan dolayı göz önünde bulundurulduğunda değerli materyaller olan bu metaller uzun vadede hep yukarı yönlü hareket eder. 

• Tahviller: Yatırımcısına düzenli olarak faiz geliri sağlayan tahviller, fiyat hareketlerinde hisse senetlerine nazaran daha az oynaktırlar. Tahvil fiyatları hisse senetleri gibi aynı yönde hareket etmezler. Tahvile olan yatırım borsanın iniş ve çıkışlarına karşı emniyet görevini üstlenir. 
• Türk lirası veya döviz: Elde nakit bulundurmak yatırım türü olarak kabul edilmese de riski azaltmak adına uygulanan yollardan bir tanesidir. Piyasalarda oluşabilecek ani düşüşlerde, kısa vadeli fırsatları değerlendirmek için elde bir miktar nakit bulundurmak faydalıdır. 

Elde nakit bulundurmak ile sadece para birikimi olarak da odaklanmamak gerekir. Portföy çeşitlendirme yapılırken sermayenin korunmasına yardımcı olur. Her para biriminden döviz bulundurmanın yanı sıra TL olarak da portföyde yer açılması gerekir. 

Bir sonraki yazıda görüşmek üzere,

Anıl UZUN